مقایسه تنوع گونه ای و ساختاری در گرادیان بین جنگل راش شصت کلاته و بلوط لوه

مفهوم تنوع گونه ای در اکولوژی سالیان مدیدی است که بطور وسیع توسط اکولوژیست ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. تنوع توده های جنگلی به طور رضایت بخشی به تنهایی تنوع گونه ای را توصیف نمی کند. تنوع ساختاری حاصل از بکارگیری ابعاد مختلف درخت در بین تاج پوشش چنداشکوبه نیز بایستی در محاسبه تنوع در نظر گرفته شود. بنابراین مدیریت تنوع ابعاد درخت ابزاری کاربردی است برای مدیران جنگل که سعی می کنند تنوع زیستی و/یا تولید را افزایش دهند. به منظور مقایسه تنوع گونه ای وساختاری در گرادیان بین تیپ راش شصت کلاته وتیپ بلوط لوه در استان گلستان، 6 رویشگاه جنگلی(رویشگاههای شصت کلاته، علی آباد، کوهمیان، تخت، فارسیان و لوه) با فواصل افقی تقریبا مساوی، در دامنه شمالی با ارتفاع از سطح دریای 900 متر (950-850) انتخاب گردید. در هر رویشگاه تعداد 30 قطعه نمونه اصلاح شده ویتاکر پیاده گردید. این نوع قطعه نمونه دارای 4 مقیاس مکانی10 (6سطح)، 100 (1 سطح)، 150 ?(2سطح)، 300 (2 سطح) و 1000 متر مربعی و در مجموع 14 مقیاس مکانی می باشد. در هر قطعه نمونه، اطلاعات تحقیق (نوع گونه، قطر و ارتفاع) ثبت و سپس مشخصات یاد شده در نرم افزار اکسل2007 به صورت بانک اطلاعاتی ذخیره گردید. برای بررسی تنوع ساختاری از دو متغیر قطر و ارتفاع استفاده شد. برای درک بهتر از وضعیت تنوع در ترکیب عمودی و افقی توده، قطر در طبقات قطری 5 و10 سانتی متری و طبقه بندی دکتر مهاجر و ارتفاع در طبقات ارتفاعی 5 و10 متری و نیز ارتفاع غالب طبقه بندی شده و سپس تنوع هر طبقه با استفاده از نرم افزار ecological methodology به دست آمد. جهت برآورد واقعی-تر از تنوع زیستی درختان و درختچه ها، از سطح مقطع به جای تعداد برای به دست آوردن تنوع در پلاتها و طبقات قطری و ارتفاعی استفاده گردید. سپس به منظور مقایسه چندگانه میانگین بین رویشگاه ها، طبقات قطری و ارتفاعی بر اساس هر یک از شاخص های تنوع زیستی، آزمون دانکن بکار گرفته شد. نتایج نشان داد با حرکت از شصت کلاته به عنوان آخرین نقطه رویشی توده راش، به سمت لوه که محل استقرار توده بلوط است، غنا و تنوع افزایش می یابد. همچنین در سطوح کوچکتر، رویشگاه لوه غنا و تنوع بیشتری را نسبت به دیگر رویشگاهها نشان می دهد. در این بررسی رویشگاه شصت کلاته (راشستان) کمترین غنا و تنوع را در بین دیگر رویشگاه ها دارد. نتایج همچنین نشان داد در همه رویشگاه های مورد مطالعه، تنوع در طبقات قطری و ارتفاعی پایین از نظم خاصی برخوردار است. بیشترین تنوع در طبقات قطری زیر 15 سانتی متر و طبقات ارتفاعی زیر 10 متر می باشد. بدین ترتیب تغییرات تنوع زیستی در مقیاس های مکانی و کلاسه های قطری و ارتفاعی مختلف می تواند باعث نگرشی دقیق تر از نظر اکولوژیکی بر مدیریت توده های جنگلی شود.